اخبار
نیازمند نظارت هوشمند بر رفتار و کارکرد کودکان در فضای‌مجازی هستیم
مدرس سواد رسانه‌ای گفت: این کودکان تنها نسلی از بشر هستند که والدین آنها هم عصر بی‌ارتباطی را تجربه کرده‌اند و هم عصر دیجیتال را و با علم به این موضوع و اینکه بومیان عصر دیجیتال زندگی بدون رسانه را بلند نیستند، باید برای مدیریت این فضا تدبیری اندیشید.
معصومه نصیری در گفت‌وگو با خبرنگار علم و فناوری صبح قزوین؛ با اشاره به تغییرات صورت گرفته در زندگی امروزی به واسطه پیشرفت علم و تکنولوژی اظهار کرد: امروز زیست در جهان شبکه‌ای سبب شده تا زیست دیجیتال به عنوان فضای جدید بر مختصات خانواده و روابط آن سایه بیندازد.
وی افزود: قطعا در صورت عدم اتخاذ روش‌های دقیق مدیریت رسانه و تدوین رژیم مصرف، شاهد اثرات میان مدت و بلندمدت قابل توجهی همچون اعتیاد دیجیتال و جایگزینی تعاملات مجازی با واقعی خواهیم بود.
مدرس سواد رسانه‌ای تاکید کرد: خانواده‌ها باید توجه داشته باشند که اولین و مهم‌ترین نکته همان ضرب‌المثل همیشگی است که می‌گویند «رطب خورده منع رطب کی کند».
وی ادامه داد: والدین زمانی موفق به تغییر یا وضع الگوهای جدید رفتاری برای فرزندانشان خواهند شد که خود متهم ردیف اول استفاده افراطی از رسانه نباشند؛ به عبارتی فرزندان زمانی خواهد پذیرفت که رفتار و مصرف رسانه‌ای هدفمند و قاعده‌مند داشته باشد، که والدین آنها جلوتر از آنها ساکن خوش‌نشین این فضا نباشند.
کودکان آن چیزی را دیده و الگو قرار می‌دهند که والدین رفتار می‌کنند
نصیری تصریح کرد: شما نمی‌توانید به فرزندان بگویید عکس‌های خصوصی از مهمانی‌ها یا مسافرت‌ها را در فضای مجازی منتشر نکنند اما او با حضور در صفحات مرتبط با شما در شبکه‌های اجتماعی، با عکس سفره شامتان مواجه شود؛ پس برای نخستین قدم از خودتان شروع کنید زیرا کودکان آن چیزی را دیده و الگو قرار می‌دهند که والدین رفتار می‌کنند نه آنچه می‌گویند.
نویسنده کتاب اصول آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان با اشاره به راهکارهایی برای آموزش اصول زیست مجازی به این گروه سنی عنوان کرد: ضمن تاکید بر اینکه اصل همراهی، اصلی مهم برای مدیریت و نظارت بر زیست دیجیتال فرزندان است، چند اصل مهم وجود دارد که می‌تواند باعث شود فرزندان تعاملات و رفتارهای ایمن‌تری را در فضای دیجیتال اتخاذ کنند.
وی اضافه کرد: باید به فرزندان گفت کسانی که مخاطب آنلاین هستند، همیشه آن فردی نیستند که ادعا می‌کنند یا اینکه باید اسرارشان را برای خود نگه دارند؛ همچنین باید به فرزندان آموزش داد تا اطلاعات شخصی‌شان را در فضای مجازی، محرمانه نگه دارند.
نصیری در تشریح سایر راهکارها گفت: والدین باید بدانند که نباید تا نرسیدن سن و زمان مناسب برای کودکان هیچ وقت ایمیل شخصی بسازند و از آنها بخواهند برای ثبت‌نام در شبکه‌های اجتماعی از ایمیل خانوادگی استفاده کنند.
رفتار کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نشانگر عدم نظارت خانواده‌ها است
وی ابراز کرد: متاسفانه امروزه شاهد رفتارهایی از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی هستیم که نشانگر عدم نظارت و آموزش توسط خانواده و نهادهای رسمی متولی آموزش است.
مدرس سواد رسانه‌ای ادامه داد: توضیح درباره حریم خصوصی و تعریف آن، تعریف غریبه و آشنا در فضای مجازی، آشنایی با زورگیری و قلدری سایبری از دیگر مهارت‌هایی است که ابتدا خانواده باید خود با آن آشنا باشد و سپس به فرزند خود بیاموزد.
وی، شکاف دیجیتال و آگاهی را پاشنه آشیل خانواده‌ها در زمینه والدگری در عصر رسانه دانست و افزود: کودکان و نوجوانان به علت فراغت بیشتر و کنجکاوی زیادی که برای شناخت جهان اطرافشان دارند، سرعت بالایی دارند و سریع‌تر از والدین به وسایل دیجیتال مسلط می‌شوند.
نصیری گفت: مهارت فرزندان در استفاده از وسایل دیجیتال بسیار بیشتر از والدین است و این نکته شایع فقط در ایران نیست بلکه در تمام جهان وجود دارد تا جایی که از آن به شکاف دیجیتالی یاد می‌کنند.
وی با اشاره به آسیب‌های استفاده بی‌قاعده و بی‌ضابطه خانواده‌ها و فرزندان از فضای مجازی به ویژه با توجه به همه‌گیری کرونا بیان کرد: برای کاهش آسیب‌ها و مخاطرات فضای مجازی و البته افزایش مهارت فرزندان چند نکته مهم وجود دارد و اولین نکته همان بحث کاهش شکاف دیجیتال و افزایش مهارت‌های دیجیتالی والدین است.
لزوم افزایش مهارت‌های والدین برای کاهش شکاف دیجیتالی با فرزندان
مدرس سواد رسانه‌ای؛ راهکار دوم برای کاهش آسیب فضای مجازی را نظارت نامحسوس و هوشمندانه بر رفتار و کارکرد کودکان در فضای مجازی دانست و تاکید کرد که این نظارت باید متناسب با سن و توانایی فرزند باشد.
وی با اشاره به اهمیت رعایت اخلاق رسانه‌ای گفت: باید ابتدا خودمان بدانیم و سپس به فرزندانمان بیاموزیم که خبرهای بد را منتشر نکنند، با دیگران معاشرت مبتنی بر احترام و ادب داشته باشند، حتما با درج اطلاعات جعلی و دروغ درباره خود و ساخت هویت جدید، کسی را فریب ندهند و در کنار همه این موارد باید بدانیم و بدانند که قبل از منتشر کردن مطلب یا خبری، قطعا باید صحتش را ارزیابی کنند.
نصیری از کودکان به عنوان بومیان فضای دیجیتال و از والدین به عنوان مهاجران این فضا نام برد و گفت: در کنار توانمندسازی و آموزش کودکان باید به این تفاوت نسلی نیز واقف و آگاه باشیم.
وی در پایان گفت: به هر حال این کودکان تنها نسلی از بشر هستند که والدین آنها هم عصر بی‌ارتباطی را تجربه کرده‌اند و هم عصر دیجیتال را و با علم به این موضوع و اینکه بومیان عصر دیجیتال زندگی بدون رسانه را بلند نیستند، باید برای مدیریت این فضا تدبیری اندیشید.
انتهای پیام
