استعمار فـرانـو؛ از حکومت بر اذهان تا استعمار فرهنگی
به گزارش عصر هوشمندی، معصومه نصیری ـ مدرس سواد رسانه نوشت: زمانی که افکارعمومی از بین انبوه اطلاعات دارای ارزش‌های مسلم خبری و اطلاعاتی، تنها در معرض برخی از آن‌ها قرار می‌گیرد و برخی دیگر را اساساً یا نمی‌بیند یا به شکل اسلایدی و اسلایسی می‌بینند، بدین مفهوم است که بنگاه‌های خبری در برابر افکار عمومی رفتاری مستبدانه اتخاذ کرده و مخاطبان ناچارند از زوایه دید رسانه، به دنیا بنگرند.
از سوی دیگر در مقطعی که سیاست‌های جهانی و منطقه‌ای در فضای رسانه‌ای جریان پیدا می‌کند، بازیگران سیاسی دنیا از طریق سازمان‌دهی کنش سیاسی خود حول‌وحوش رسانه‌ها به‌نوعی به مقابله با جریان آزاد اما واقعی اطلاعات پرداخته و عملاً به ایجاد امپریالیسم خبری دست زده‌اند.
از این سوءاستفاده از فضای رسانه‌ای و حذف یا پررنگ سازی اخبار، تحت عنوان استبداد اطلاعاتی Information Despotisum یاد می‌شود؛ استبداد اطلاعاتی یعنی سوءاستفاده‌های گروهی حکومت‌های قدرتمند جهانی از ظرفیت بالای رسانه‌ای. یعنی حذف یمن از اخبار جهانی، عبور فوری از اخبار مربوط به نرخ بیکاری در آمریکا، یعنی انتصاب اقدامات تروریستی به مسلمانان، یعنی متوحش نشان دادن برخی کشورها و متمدن نشان دادن برخی دیگر. یعنی ما تصمیم می‌گیریم نگاه ملت‌ها حتی به خودشان چگونه باشد و…..
استبداد اطلاعاتی وجه تاز‌ه‌ای از استبدادهای سنتی است که با گسترش فضای جدید رسانه‌ای و انحصار اطلاعاتی، این استبداد اطلاعاتی بیشتر می‌شود؛ به‌طوری‌که به قول یکی از اندیشمندان تئوری‌های توسعه‌یافتگی «اگر از غرب رسانه‌های آن را بگیرند از آن چیزی باقی نمی‌ماند.» استبداد اطلاعاتی غربی‌ها که در رسانه‌های آن ظهور و نمود پیدا کرده است، می‌رود تا فصل نوینی از استعمار فرانوین را رقم زند. کلمه استبداد مترادف با خودرأی بودن، فرمانروایی مطلق و ظلم و تعدی معنا شده است و قرآن کریم نیز خاستگاه استبداد را در «خود بنیاد پنداری آدمی» می‌داند.
استعمار فرانو و سلطه گری نوین براساس تغییر در جهان‌بینی، فرهنگ، باورها، بینش‌های سیاسی پایه‌گذاری شده است. محور اساسی و مهم استعمار فرانو سست کردن پایه‌های وحدت ملی، تشدید اختلافات داخلی و بی‌تفاوت ساختن مردم، شناخته شده است.
استراتژیست های نظامی و طراحان سیاست‌های استعماری، با استفاده مؤثر از تکنولوژی پیشرفتۀ اطلاعاتی و ارتباطی ـ روی افکار عمومی مردم کار می‌کنند. این امکان در دوران استعمار کهن و استعمار نو کاملاً کمتر بود. رشد و توسعه تکنولوژی ز آغاز قرن ۲۱ تغییرات قابل‌ملاحظه‌ی در عرصه‌های گوناگون علوم، تکنولوژی و به‌خصوص در نحوه تفکر انسان، قدرتمندان را قادر به این نوع استعمارگری ساخته است. اینترنت شکل دیروز جهان را تغییر داده است و از جهانی به این بزرگی قریه‌ی ساخته است که در هر وقت و از هر جا می‌توانید به تمام جهان ارتباط داشته باشید. با استفاده از اینترنت هر چیز را تغییر شکل داده‌اند یا مجددا تعریف کرده‌اند.
در کنار برخی ویژگی‌های استعمار فرانو همچون کاهش کنترل حکومت‌ها بر ملت‌ها، تدوین قوانین و مقررات بین‌المللی و خط‌مشی‌ها و سیاست‌های کلان جهانی، استعمار فرانوین به موضوع اقتصاد جهانی نیز توجه ویژه دارد. همگرایی اقتصاد جهانی محور اصلی تحرکات و اقدامات اقتصادی در شرایط کنونی جهان است.
اما آنچه از اهمیت فراوانی برخوردار است، «حکومت بر اذهان» است. رشد و توسعه تکنولوژی، سرعت انتقال اطلاعات و معلومات با ظهور ستلایت (atelliteS)، اینترنت و کامپیوتر برقرار کردن تماس‌های مستقیم با مخاطبان که در از بین بردن قرنطینه‌های سیاسی، تبلیغاتی، فرهنگی و معلوماتی حکومت‌های بومی انجامید، افکارسازی و تأثیرگذاری بر اذهان عمومی و جنگ روانی، اهمیت بسیار یافته است که به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با گذشته نیست. تحت تأثیر قراردادن اذهان عمومی، جنگ‌های روانی، تبلیغاتی و فرهنگی در مقایسه با جنگ‌های نظامی و اقتصادی از هزینه‌های کمتر و تأثیر بیشتر برخوردار است. تکنولوژی امروزی شرایطی را برجهان حاکم ساخته که اقتصاد جهانی، جنگ روانی، فرهنگی و تبلیغاتی از محور اصلی و اساسی استراتژی‌های استعمارگران نوین تلقی می‌شود. در این بخش تأکید روی جنگ روانی زیادتر است؛ جنگ روانی نیز به معنای تلاش هدفمند و پلان شده برای تضعیف روحیه و قدرت مقاومت یک ملت است و هدف آن تحمیل اراده و تاثیرگذای بر افکار و عقاید ملت‌ها است.
استعمار فرهنگی یکی از وجوه جدی دیگر استعمار فرانو است. تخریب فرهنگ ملت‌ها توسط مردم و ترویج فرهنگ غربی توسط مردم و نهادهای تحت عناوین مختلف در تضعیف فرهنگ ملت‌های جهان سوم امری زیربنایی و حیاتی برای کشورهای سلطه‌گر است. زمانی که فرهنگ ملت‌های جهان سوم تضعیف و غربی شد، بازار فروش محصولات غربی تسریع می‌شود ـ همچنان، استعمار فرهنگی، زمینه‌ساز تسلط سیاسی و امنیتی بر ملت‌های جهان سوم تلقی می‌شود. کشورهای پیشرفته برای دستیابی به اهداف خویش، بیشترین سرمایه‌گذاری را در بخش تهاجم فرهنگی و هویتی، کرده‌اند.
رسانه‌ها، مخصوصاً شبکه‌های تلویزیونی در دگرگون‌سازی سلیقه‌های مخاطبان در سرتاسر جهان، منزوی کردن فرهنگ‌ها، تخریب و حذف اندیشه‌های استقلال طلبانه و گسترش مبانی فرهنگ غربی، در محور اساسی و مهم استعمار نوین قرار گرفته است.
مخاطب فعال و دارای سواد رسانه‌ای کمتر تحت سلطه و متأثر از استبداد رسانه‌ای غول‌های رسانه‌ای دنیا قرار می‌گیرد و فرا گرفته است چگونه زیر متن‌ها را تشخیص داده و سطرهای نانوشته پیام‌های رسانه‌ای را بخواند.
به علاقه‌مندان خواندن #کتاب «جهان با کنترل از راه دور: سازوکارهای استعمار فرانو در نظام جهانی» نوشته ابراهیم متقی را پیشنهاد می‌کنم.
انتهای پیام
